Prvobitna crkva je bila usko vezana sa samim doseljavanjem Srba u Belu Crkvu od 1749- 1751. godine, i baš u ovaj kraj sadašnjeg grada jer je tu bila glavna ulica, takozvani Srpski sokak, današnja Svetosavska ulica.
Tako je 1751. godine sagrađena ta prva crkva, mala Crkvica brvnara sa raznim pletivom i oblepljena blatom. Кako se srpski živalj širio došlo je do potrebe da se sagradi veći i lepši hram te su viđeni i ugledni srpski pravoslavni pojedinci skupili priloge za izgradnju hrama.
Temelj hrama postavljen je na Vidovdan 28. juna 1774. godine na veliku radost verujućeg naroda, ali radost je kratko trajala jer je ponestalo novca, a gradnjom se stiglo samo do sokle. U zadnji tren gradnji su pristupili varoški cincari (trgovci) hadži Кonstantin Đurković, Đorđe Turunža i Кonstantin Varži. Oni su dali svoje imanje, pokretno i nepokretno, pod hipoteku da bi se gradnja nastavila i privela kraju, a Crkva kad dođe do novca da im vrati bez kamate iznos od 2.000 forinti.
Gradnja je trajala šest godina. Hram je osvećen 19. decembra 1780. godine od strane Episkopa vršačkog Vikentija (Popovića). Кada je novi hram sagrađen, stari je porušen i ikone iz tog hrama prenete su u novi. Takođe su prenete i bogoslužbene sasude.
Godine 1793. drvorezbar Aksentije Marković, rodom iz Arada, uradio je nov ikonostas. Ikone na ikonostasu uradio je Pavel Đurković slikar iz Baje, tek 1808. godine. Oslikavanje zidova crkvena opština je poverila belocrkvanskom živopiscu Simeonu Jakšiću 1810. godine, i te godine završeni su svi slikarski radovi. Godine 1878. 28. juna jaka oluja je sa krova (Zvonika) skinula kovani gvozdeni krst. On se sad nalazi na pravoslavnom groblju i postavljen je kao znamenje palim Srbima u revoluciji 1848. godine.
Dana 13. aprila 1883. godine stavljena su na hram nova zvona livena u livnici braće Bota iz Vršca. Osvećenje zvona je izvršio prota belocrkvanski Lazar Stefanović. Već 1898. godine mesni ikonografi Đoka i njegov sin Jovan Putnik premazali su i obnovili zidove, svodove i ikonostas. Godine 1962. hram je stavljen pod zaštitu države kao drevno istorijski spomenik Srpske duhovne kulture u ovom delu Banata.
„Izgradnja crkve je završena 1780. godine što je čini najstarijim crkvenim objektom u Beloj Crkvi. Ikonostasnu pregradu je izradio tada čuveni novosadski drvorezbar Aksentije Marković, 1793. godine, a ikone su delo nadaleko poznatog slikara Pavela Đurkovića.Zidno slikarstvo je rad Simeona Jakšića iz 1807-10, a preslikano je krajem 19. veka rukom lokalnog umetnika Georgija Putnika. Za Crkvu Sv. Petra i Pavla se sa sigurnošću može reći da je reprezentativni primer gradske crkve, mesto koje spaja duhovnost i umetnost na jedno mesto“ – kaže Igor Vokun, istoričar umetnosti.
Rešenjem Zavoda za zaštitu i naučno proučavanje spomenika APV iz Novog Sada br.236 od 22.maja 1959. godine, utvđena je za spomenik kulture, Odlukom o utvđivanju nepokretnih kulturnih dobara od velikog značaja – SL APV 28/28/91.
Projekat „Kulturna baština sakralnih objekata opštine Bela Crkva“ sufinansira Opština Bela Crkva.
Ostavi svoj komentar